مسيرهای تجارت دارچين

تجارت دارچين ، از نوشته های برخی حكما می توان دريافت كه دارچين چين و دارچين سيلان مسير تجاری
متفاوتی داشته اند. از جمله آن كه يوحنا بن ماسويه و ابن خرداد به از واژۀ
دارصينی نام برده اند در حالی علی بن سهل ربّن طبری در كتابش نامی از دارچين نبرده است، بلكه
از طبع و كاربرد دارويی سليخه و قرفه سخن گفته است. فردوسي نيز در

شاهنامه، به رغم آنكه به تفصيل از محصولات و پيشكش هاي ساير كشورها به دربار ايران سخن
گفته، از دارچين نام نبرده است و اين سكوت موجب شگفتی برخی محققان مانند اوزلي
شده است شايد از اين اختالف ها بتوان نتيجه گرفت كه در مناطق مختلف ايران گونه های
مختلف دارچين در دست بوده و هر كدام از مسير تجاری متفاوتی وارد میشده است. برای مثال به
همين دليل فردوسی از توجه به دارچين بازمانده و به احتمال خوشبينانه ای شايد او تنها همان
انواع كم ارزش را ديده و در نتيجه از گزارش آنها خودداری كرده است، اما علي بن سهل ربّن
طبري، قرفه و سليخه را ديده است. همچنين مي توان اين فرض را در ذهن پروراند كه شايد
دارچين چينی بيشتر از مسيرهاي خشكي تجارت ميشده، اما ديگر انواع دارچين و از جمله
دارچين سيلان از راه دريايی تجارت مي شده اند.
نكتۀ ديگري كه مي توان به آن توجه كرد اين است كه اهميت تجارت دارچينِ چين از دارچين
سيلان كمتر بوده است. اطلاعات مكتوب دربارۀ وجود دارچين و تجارت آن در چين بسيار اندك
است در حالي كه اطلاعات موجود در بارۀ دارچين سيلان و تجارت دريايی آن بسيار است.

تجارت دارچين از طريق مسيرهاي خشكي و كوتاه

موضوع ديگری كه جا دارد به آن پرداخته شود، تجارت دارچين از طريق مسيرهاي خشكي و كوتاه براي
كشورها و مناطق همجوار است، به طوريكه كالويخو در اوايل قرن ۸۱م به دارچين
موجود در بازار سمرقند اشاره كرده كه از هند مي آمده است.
از مسيرهای دريايی تجارت دارچين بايد به مسير دريانوردی اندونزيايیها اشاره كرد. به نظر
می رسد ايشان از دير باز در جنوب دريای چين و اقيانوس هند دريانوردی می كردند و احتمالا
توانستند به سواحل ماداگاسكار برسند و در آنجا ساكن شوند و احتمالا بعضی از بوميان امروز ماله
از بازماندگان همان مهاجران هستند. از آنجا كه ايشان تا پيش از آن دارچين را در جزاير خود
كشت میكردند محتمل است كه آنها دارچين را به اين محل جديد آورده باشند و از آنجا آن را به
بنادر اتيوپی، مصر و يمن صادر كرده باشند.
براي مسير دريايي تجارت دارچين نبايد مسير دريايی جادۀ ابريشم را ناديده گرفت. به احتمال
زياد كشتيهاي حامل ابريشم كه از چين می آمدند محموله هاي ديگري علاوه بر ابريشم به همراه

داشته اند كه محتملا دارچين يكی از آنها بوده است. می توان حدس زد كه فرق اين دارچين با آنچه
از راه خشكی تجارت می شده در اين بوده كه در مسير خشكی فقط دارچينِ چين حمل میشده،
اما در دريا به سبب پهلو گرفتن كشتیها در سواحل سيلان، دارچين سيلان نيز حمل می شده
است.