پیشینه تاریخی دار چین (قسمت دوم)

مشخصات دارچین

دارچین سیلان درختچه ای است از نظر بلندی متوسط همیشه سبز که قسمت درونی پوست شاخه های جوان آن دارچین مرغوب تجارتی معروف به دار چین سیلان است. در سیلان و هند ارتفاع این درختچه ممکن است تا ۱۰ _ ۱۲ متر برسد.

ولی عملا چون به طریق شاخه زاد پرورش داده میشود ارتفاع خیلی کمتری دارد، برگه ای آن به رنگ سبز تیره شفاف در سطح فوقانی و سبز روشن در سطح تحتانی، بسیار معطر، دراز به طول ۱۰ _۱۵ سانتیمتر و نوک تیز هستند.

گل آن کوچک زرد تقریبا نامریی است. میوه آن کوچک تخم مرغی به رنگ ارغوانی تیره به طول ۲_۱ سانتیمتر و دارای یک دانه میباشد.

این درختچه در سیلان و هند در مناطقی که بارندگی سالیانه در حدود ۱/۵ _۱۵ متر باشد میروید.

مرغوب ترین نوع دارچین سیلان

مرغوب ترین نوع دارچین سیلان را دار چین شیرین یا دارچین عسلی می نامند. تکثیر این درختچه از طریق کاشت بذر و یا از طریق کاشت قلمه آن است.

پس از ۳_۲ سال درخت جوان را قطع میکنند تا شاخه های زیاد بدهد و به صورت شاخه زاد درآید و ۳_۲  سال بعد پوست شاخه های جدید را کنده به صورت لوله دار چین در بازار عرضه میکنند.

دار چین سایگون یا دارچین چین در ویتنام و هیمالیاي شرقی و قسمتی از چین میروید. درخت آن کمی بلندتر، پوست آن ضخیم تر، برگ ها درازتر و میوه آن کوچکتر از دار چین سیلان است. کاشت و بهره برداری آن نظیر کاشت و بهره برداری دار چین سیلان میباشد.

و تنها اختلاف این است که در مورد دارچین سایگون معمول است از پوست شاخه های جوان و از پوست تنه درخت نیز که ناصاف است از هر دو استفاده میشود و برای اولین برداشت نیز در مورد دار چین سایگون طول مدت زمان بیشتری وشاید ۱۵_۱۰ سال لازم است تا بهرهبرداری آغاز شود.

خواص و کاربرد  دارچین

دارچین سیلان:

در هند و چین از پوست شاخه ها و اسانس آن به عنوان محرک هاضمه، محرک تنفس و محرک جریان خون استفاده میشود . در شبه جزیره مالایا مصارف وسیع دارویی دارد.

اسانس آن خاصیت جرمکشی قوی دارد ولی نظر به اثر تحریکی آن کمتر برای میکرب کشی به کار میرود . دار چین در دوز زیاد به عنوان مواد مخدر سمی مورد توجه است.

شاخه گلدار درخت دار چین در پایین عکس، پوست ساقه که دار چین مستعمل است دارچین سایگون بیشتر مصرف ادویه دارد تا مصرف دارویی، این دار چین تند گزنده و تونیک خاصی برای کلیه میباشد.

برای  سرمازدگی پا و دست و دلدرد و شاشبند تجویز میشود، ولی در مورد زنان حامله توصیه نمیگردد. شاخه ها کوچک تازه آن نیز اغلب قطع و قطعه قطعه شده در آفتاب خشک میشود، این قطعات با ۱۰۰-۳۰ سانتیمتر طول به بازار عرضه میشود.

دارویی گرم کننده با طعمی کمی شیرین و براي تسریع جریان خون تجویز میشود. به علاوه به عنوان تببر در موارد سرماخوردگی و کاهش درد مفاصل و کمر توصیه میگردد.

به طور کلی در کتب طب سنتی خاور دور، دار چین به عنوان بادشکن، مقوی معده، قابض، تونیک، محرک و آرامبخش و دارویی براي ناراحتی های پس از زایمان تجویز میشده است  میگوید که به طور کلی دار چین یک محرک عمومی است.

که جریان خون را تسریع و تنفس را تحریک میکند و موجب افزایش اغلب ترشحات بدن و تحریک هاضمه میگردد. از سرشاخه های جوان آن به عنوان قاعده آور و معرق استفاده میشود.

از دارچین سیلان به عنوان چه چیز استفاده میشود

در هند و چین از این دارو به عنوان یکی از اجزاء در تهیه داروهای مرکب ضد اسهال، صفرابر و تببر به کار میرود و براي معالجه اسهال و یرقان و مالاریای مزمن که موجب بزرگی طحال شده مفید است معتقد است که این دارچین به عنوان جزئی از اجزای داروهای مرکب برای سرفه و ناراحتی سینه مصرف میشود.

دارچین از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی ایران و هند گرم و خشک است و نیروی دارویی آن تا ۱۵ سال باقی میماند. از  نظر خواص معتقدند که بسیار لطیف کننده و بازکننده گرفتگی ها و انسداد مجاری و فرح آور است.

عفونت اخلاط را رفع میکند و تریاق سموم حیوانی، نباتی و معدنی است. نیروبخش و مقوي است و براي خفقان، وسواس، وحشت و جنون و تقویت معده و کبد و رفع بدبویی دهان، قطع سرفه های رطوبی، تنگی نفس، رفع خشونت صدا و آواز که از بلغم غلیظ باشد، پاك کردن سینه، حنجره،باز کردن گرفتگی های کبد، رفع استسقا و ضد عفونی زخم ها بسیار مفید است.

نحوه استفاده از دارچین

استعمال آن به صورت خوردن در شربت ها و مصرف گرد و به صورت روغن و ضماد و یا شیاف و مالیدن به اعضا به صور مختلف امکان دارد. مالیدن روغن آن به پلک چشم براي رفع پریدن پلک نافع است و مالیدن آن به چشم براي تقویت دید چشم مفید است.

خوردن دمکرده آن با سرکه و مصطکی برای سکسکه رطوبی نافع است. ضماد آن برای رعشه و رفع تب و لرزهای بلغمی و سوداوی و دانه بواسیر و تسکین درد آن و عقرب زدگی مفید میباشد.

اگر آن را در دهان جویده بر قضیب بمالند موجب التذاذ جماع باشد. در گرم مزاجان ایجاد سردرد میکند و براي مثانه مضر است و از این نظر باید با کتیرا خورده شود، مقدار خوراك آن از ۲۰-۸ گرم میباشد.

روغن آن بسیار گرم و خیلی خشک است و براي سنگینی و سردرد و دردهاي رحمی چه از طریق خوردن و چه با مالیدن نافع است. قطره آن در گوش براي رفع سنگینی گوش و خوردن آن براي تقویت هاضمه، تحلیل نفخ، گاز معده، رفع یرقان و بواسیر مفید است.

تهیه گرد دارچینی:

دارچین سیلان را به مقدار مورد نظر گرفته نیمکوب کرده، در گرمخانه ۴۰ درجه سانتیگراد بخشکانند و نرم ساییده از الک بیرون کنند و باید آن را آنقدر بسایند که در نخاله باقیمانده، جز ماده خشبی بیطعم چیز دیگري نباشد. این گرد از ادویه برای مصرف در غذا میباشد و از عوامل محرک و مقوی معده است. مقدار خوراک آن از۵_۰/۵ گرم است.

عرق دارچینی:

دارچین سیلان را به مقدار مورد نظر گرفته با آب کافی، ابتدا دارچین را نیم کوب کرده مدت ۱۲ ساعت در آب بخیسانند و بعد تقطیر کنند تا از هر جزء دارچین را که مصرف شده چهار جزء مقطر به دست آید و برای گرفتن اسانس روغنی فرّار  آن بهتر است که مایع تقطیر شده را در شیشه لوله دار جمع کنند که در انتهای لوله باریک اسانس جمع شود. عرق دارچین را به مقدار ۱۲۰-۶۰ گرم در پوسیونهای محرک داخل مینمایند. مقدار خوراک از اسانس آن ۱۲-۱ قطره است که در پوسیونها ریخته میشود.

شربت دارچین:

عرق دارچین ۱۰۰ واحد، قند سفید ۱۸۰ واحد، قند را در عرق به حالت سردی حل کنند و با کاغذ صاف نمایند و این شربت را مانند محرک ها و مقوي های معده به مقدار ۶۰-۱۵ گرم در پوسیونها و یا در یک شربت سرد حل کرده میخورند.

جوشانده دارچین:

دارچین سیلان ۸ گرم، آب ۱۰۰۰ گرم، مطابق معمول جوشانده تهیه شود.